1. Thương hiệu cá nhân founder – Tài sản vô hình với giá trị hữu hình
Trong hệ sinh thái đầu tư mạo hiểm hiện nay, nhà đầu tư không chỉ đánh giá startup dựa trên công nghệ hay mô hình kinh doanh mà còn xem xét “reputation capital” – vốn uy tín của founder. Thương hiệu cá nhân mạnh giúp tăng niềm tin thị trường, cải thiện khả năng gọi vốn, thu hút nhân sự và tạo ưu thế trong truyền thông.
Thương hiệu cá nhân của founder bao gồm nhiều dạng tài sản sở hữu trí tuệ: tên cá nhân khi được sử dụng như nhãn hiệu, hình ảnh, giọng nói, phong cách nội dung, tác phẩm sáng tạo và uy tín nghề nghiệp. Tuy nhiên, đây lại là loại tài sản IP thường bị bỏ quên trong chiến lược của startup, khiến doanh nghiệp dễ đối mặt với rủi ro pháp lý và khủng hoảng truyền thông.
2. Khung pháp lý bảo vệ thương hiệu cá nhân tại Việt Nam
2.1. Bảo vệ quyền đối với tên và hình ảnh
– Quyền đối với tên cá nhân được quy định trong Điều 26 Bộ luật Dân sự 2015. Founder có quyền yêu cầu tôn trọng tên của mình và ngăn chặn việc sử dụng gây nhầm lẫn hoặc xâm phạm uy tín.
– Quyền đối với hình ảnh được bảo vệ theo Điều 32 Bộ luật Dân sự 2015. Việc sử dụng hình ảnh của founder cho mục đích thương mại phải có sự đồng ý; nếu không, cá nhân có quyền yêu cầu gỡ bỏ, xin lỗi hoặc bồi thường thiệt hại.
Ngoài ra, Luật Sở hữu trí tuệ cho phép đăng ký tên cá nhân làm nhãn hiệu nếu đáp ứng điều kiện bảo hộ (Điều 72–74, Luật SHTT), giúp founder độc quyền sử dụng tên trong lĩnh vực kinh doanh nhất định.
2.2. Bảo vệ nội dung sáng tạo và tài sản IP
– Nội dung số (video, bài viết, bài phát biểu, podcast…) được bảo hộ tự động theo quyền tác giả (Điều 14 Luật SHTT).
– Đăng ký quyền tác giả tại Cục Bản quyền tác giả không bắt buộc, nhưng rất hữu ích để chứng minh quyền khi tranh chấp.
– Hành vi mạo danh, gây nhầm lẫn hoặc sử dụng uy tín cá nhân trái phép có thể bị xử lý theo quy định về cạnh tranh không lành mạnh và pháp luật dân sự.
3. Rủi ro pháp lý và tác động đến định giá startup
3.1. Mạo danh và đánh cắp danh tính số
Founder dễ bị:
– Tài khoản giả mạo lừa đảo nhà đầu tư hoặc khách hàng.
– Đăng ký tên miền chứa tên founder để bán lại hoặc sử dụng gây thiệt hại.
– Deepfake hình ảnh/giọng nói để tạo nội dung bôi nhọ hoặc thương mại trái phép.
Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín và khả năng gọi vốn của startup.
3.2. Tranh chấp quyền sở hữu với doanh nghiệp
Nếu không phân định rõ:
– Có thể xảy ra tranh chấp khi founder rời công ty.
– Nhà đầu tư có thể yêu cầu chuyển giao IP nhưng điều này không có cơ sở pháp lý rõ ràng.
– Xung đột lợi ích khi founder xây dựng nhân hiệu song song với thương hiệu doanh nghiệp.
3.3. Ảnh hưởng đến due diligence và định giá
Nhà đầu tư sẽ xem xét:
– Founder đã chuyển giao các tài sản IP liên quan chưa.
– Công ty có quyền dùng hình ảnh, tên founder hay không.
– Mức độ phụ thuộc vào founder (key person dependency).
Nhiều quỹ đầu tư yêu cầu ký Thỏa thuận phân định và chuyển giao IP (IP Assignment).
4. Chiến lược bảo vệ thương hiệu cá nhân của founder
4.1. Đăng ký bảo hộ chủ động
– Đăng ký nhãn hiệu tên founder cho các nhóm dịch vụ phù hợp.
– Đăng ký quyền tác giả cho video, tài liệu, hình ảnh.
– Đăng ký tên miền chứa tên founder.
4.2. Xây dựng hệ thống hợp đồng bảo vệ
– Thỏa thuận phân định IP (IP Assignment): xác định IP của founder và của công ty.
– Quy chế sử dụng thương hiệu cá nhân trong truyền thông của doanh nghiệp.
– NDA – Non-solicitation để bảo vệ dữ liệu liên quan đến nhân hiệu.
4.3. Giám sát và xử lý vi phạm
– Theo dõi danh tiếng qua Google Alerts, Brand24, Mention…
– Thiết lập quy trình xử lý: cảnh báo, thu thập chứng cứ, yêu cầu gỡ bỏ.
– Báo cáo tài khoản mạo danh trên các nền tảng mạng xã hội.
5. Kết luận
Thương hiệu cá nhân founder là tài sản IP có giá trị thực, ảnh hưởng trực tiếp đến định giá startup và khả năng gọi vốn. Bảo hộ nhân hiệu từ sớm giúp startup tránh rủi ro pháp lý và củng cố niềm tin thị trường. Founder cần coi bảo vệ IP cá nhân là một phần cốt lõi trong chiến lược phát triển doanh nghiệp.
Liên hệ Việt Nam IP để được tư vấn:
🌐 Website: www.vietnamip.com.vn
📧 Email: vietnamip@vietnamip.com.vn
📱 Hotline: +84 913 212 968
